Plan sytuacyjny młyna, tartaku i karczem, położonych we wsiach Ekonomii Przedborskiej, Nosalewicach i Tarasie, sporządzony został na podstawie Rozporządzenia Rządu Guberni Sandomierskiej z dnia 2 marca 1844 roku, na potrzeby wieczystej dzierżawy w jaką oddano te dobra rządowe Karolowi Wilhelmowi Lembke (1798-1865).
W dziennikach rządowych z lat 30 i 40 XIX wieku znajdują się ogłoszenia dotyczące licytacji dzierżawy młyna wodnego, tartaku oraz propinacji ze wsi Nosalewice. Oto jedno z nich, opublikowane w Gazecie Rządowej Królestwa Polskiego, nr 74 z dnia 3 kwietnia 1841 roku:
Jak wynika z „Akt szczegółowego oddania młyna, tartaka, rybołóstwa i propinacji w wsi Nosolowice i kolonii Taras w ekonomii rządowej Przedbórz”, będących w zbiorach AP w Radomiu, wymienione dobra w wieczystą dzierżawę zostały one oddane K.W. Lembke od dnia 1 czerwca 1842 roku, i były w jego użytkowaniu do 1861 roku.
 |
| Na planie widoczny jest podpis Karola Lembke. |
Karol Wilhelm Lebke ( pierwotnie Lemcke), ewangelik, protoplasta przedborskiej linii rodziny Lembke. Pochodził z terenów współczesnej północno – zachodniej Polski, wówczas należących do Królestwa Prus. W informacji o śmierci Karola Lembke, podanej w 44 numerze „Kurjera Warszawskiego” z dnia 24 lutego 1865 roku, dowiadujemy się, że miał on służyć w armii pruskiej podczas wojen napoleońskich i brać udział w bitwach pod Lipskiem i Waterloo. W latach 20 XIX wieku przybył do Przedborza gdzie osiedlił się na przedmieściu Widoma i zajął się handlem drewnem, jako pośrednik szczecińskiej firmy „Haase”. Bardzo szybko został jednym z bardziej zamożnych i znaczących obywateli w mieście. Był też dzierżawcą propinacji w Przedborzu, oraz rządowych dóbr w Nosalewicach.
 |
| Portret K.W. Lembke. Obraz olejny w zbiorach rodziny. "Gens 2003-2004". |
Sporządzony, na okoliczność wydzierżawienia owych dóbr, plan przedstawia położenie młyna oraz „piły” , czyli tartaku, położonych nad przepływającą tam strugą. Do chwili obecnej używana jest również nazwa „Młyny Nosalewickie”. Obecnie dotyczy ona obszaru gdzie w XIX wieku znajdowała się wspomniana już „piła”, położona po prawej stronie drogi wiodącej z Przedborza do wsi Zuzowy. Jednak liczba mnoga "Młyny", wskazuje na utworzenie tej nazwy od dwóch istniejących tu młynów, z których ten nas interesujący położony był po lewej stronie drogi Przedbórz -Zuzowy. Jego lokalizację można ustalić dzięki mapie WIG z roku 1937. Na mapie cieniowanej dość wyraźnie widoczne jest też zagłębienie terenu, które w przeszłości wypełnione było wodą tworzącą staw istniejący przy młynie.
 |
| Topograficzna mapa WIG. 1;100 000. 1937 r. |
 |
| Satelitarna mapa cieniowana terenu na którym istniał młyn. Widoczna niecka po stawie. Źródło Geoportal.gov |
Pozostałości infrastruktury młyńskiej są nadal widoczne, i bez problemu można je odnaleźć w terenie. Krótka wizja lokalna pozwoli stwierdzić, bardzo dokładne odwzorowanie na planie położenia młyna nad groblą, piętrzącą wody stawu. W pozostałości po grobli, widoczny przepust, którym wypływająca woda napędzała młyńskie koło. Na prawej stronie grobli, przy ziemi widoczne resztki po kamiennej, murowanej zabudowie pomłyńskiej.
Na planie z 1844 roku oprócz młyna i tartaku wraz z przynależnościami w postaci łąk i pól, naniesione zostały też dwie karczmy, które były przedmiotem dzierżawy. Jedna znajdująca się na ówczesnym końcu wsi Nosalewice. Druga o nazwie "Karczma Struga Nosolowska" za mostkiem nad strugą, po lewej stronie drogi prowadzącej na Zuzowy.
Na planie ujęto też Kolonię Taras wraz ze znajdującą się tam karczmą. Jak podaje "Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich" ( tom XII , 1892 rok), osada Taras była częścią dóbr w Nosalewicach.
Całość "Planu..." do pobrania TUTAJ
Zaznaczony na przedstawionym planie sytuacyjnym tartak, najprawdopodobniej wybudowany został w czasach kiedy Ekonomię Przedborską, w skład której wchodził również Nosalewice, dzierżawił Wojciech Lange.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz