Bagno Wierzchowina

 Rezerwat Piskorzeniec znajdujący się na terenie Gminy Przedbórz, utworzono w roku 1990, ale na walory przyrodnicze zwrócono tuż po zakończeniu II wojny światowej. Już wówczas padła propozycja objęcia tego miejsca ochroną i zaprowadzenia na tym terenie rezerwatu. 

 Potrzebę taką, na XIX Zjeździe Państwowej Rady Ochrony Przyrody odbytym w Krakowie we wrześniu 1945, zgłosił profesor Edmund Massalski z Kielc. W odczytanym na Zjeździe referacie „Ochrona przyrody w regionie świętokrzyskim w związku z planowaniem kraju”, o torfowisku na Piskorzeńcu napisał:

„Leżące w przedłużeniu opisywanego pasa torfowisk przejściowych torfowisko „Piskorzeniec”, rozciągające się przy szosie Przedbórz—Łopuszno, przedstawia typowe torfowisko mszarne wysokie. Pomimo że już od dawna wydobywają tutaj torf, dochowało się tu jeszcze kilka rzadkich roślin, jak Malaxis paludosa, Carex chordorrhiza i inne. Torfowisko „Piskorzeniec” stanowi bardzo rzadki i cenny obiekt przyrodniczy na obszarze Gór Świętokrzyskich, gdzie tego rodzaju zespoły z tak bogatą i interesującą florą spotyka się wyjątkowo”.

  Podobne stanowisko zajął doktor Zygmunt Czubiński z Poznania, w referacie „Projektowane rezerwaty w południowo-zachodniej części Gór Świętokrzyskich (Wierna Rzeka, Gnieździska, olszyny w Woli Świdzińskiej, Wierzchowiny koło Piskorzeńca)”:

„Torfowisko przejściowe „Wierzchowina” koło Piskorzeńca przy szosie Łopuszno—Przedbórz, Partie okrajkowe i pobrzeże strum ienia przecinającego torfowisko zajmują podmokłe kwaśne Cariceta, bliżej środka Scheuchzerietum i Eriophoretum , w partii bardziej północnej wykształciło się suche Eriophoretum uaginati z karłowatą sosną. Pomimo że na brzegu torfowiska „Wierzchowiny” od dawna eksploatowany jest torf, obok pospolitszych roślin torfowiskowych dochowały się tutaj jeszcze stanowiska rzadkich, takich jak Malaxis paludosa i Carex chordorrhiza.

Utworzenie rezerwatów z opisanych fragmentów pierwotnej przyrody Gór Świętokrzyskich jest sprawą pilna wobec grożącej im zagłady.”

 Na krakowskim zjeździe poparto projekt utworzenia rezerwatu torfowiskowego na Piskorzeńcu. Jednak zamiar tez został zrealizowany dopiero 45 lat później.

 Wartym zwrócenia jest fakt, że teren rezerwatu posiada swoją nazwę własną – Wierzchowina. Takim właśnie mianem opisany jest teren tego bagiennego uroczyska na mapach z XIX i początku XX wieku:

• na Topograficznej Karcie Królestwa Polskiego (zwanej także potocznie Mapą Kwatermistrzostwa) wydanej w 1843 - „Wierchowisko” (fot.1);

• Szczegółowy Atlas Królestwa Polskiego i ziem przyległych wykonany według oryginalnych kart jeneralnego sztabu niemieckiego (1915) - „Wierzchowisko” (fot.2).

• Mapa WIG (1922) - „Wierzchowina” (fot.3).

Nazwa ta istnieje również w Urzędowym Spisie Nazw Geograficznych w Polsce i odnosi się do części lasu.

  Aleksander Brückner w Słowniku Etymologicznym Jezyka Polskiego, nazwę Wierzchowina tłumaczy jako utworzoną od słowiańskiego słowa „wierzch”, znaczącą w nazewnictwie miejscowym tyle co „początek, źródło”, czyli początek rzeki, górę rzeki, miejsce gdzie ciek wodny bierze swój początek.