Dokument wydany przez Stanisława Augusta Poniatowskiego 17.11.1765 roku

W dniu dzisiejszym przypada 254 rocznica koronacji Stanisława Augusta Poniatowskiego, który był  ostatnim elekcyjnym władcą Polski. Koronacja miała miejsce 25 listopada 1764 roku w kolegiacie św. Jana w Warszawie. 25 listopada to też dzień jego abdykacji 223 lata temu w roku 1795, która nastąpiła na skutek III rozbioru I Rzeczpospolitej kładącego kres jej istnieniu. 

Władca ten  17 listopada 1765 roku w Warszawie poniższym dokumentem, potwierdził przywilej swego poprzednika na tronie polskim Augusta III Sasa nadany przedborskim Żydom w roku 1745, a zawierający zaaprobowane przez tego monarchę teksty przywilejów poprzednich władców polskich nadanych gminie żydowskiej w Przedborzu. 

Źródło: AGAD w Warszawie, zbór dokumentów pergaminowych, sygn 3249.

Dokument w większej rozdzielczości do przeglądania i pobrania znajduje się TUTAJ

W tekście tego potwierdzenia znajdują się przywileje wydane przez Władysława IV Jana II Kazimierza, Michała Korybuta i Augusta III, który 9 stycznia 1745 roku zwolnił Żydów przedborskich na 25 lat od podatków państwowych oraz transumował dwa następujące przywileje: 

1. Przywilej Jana II Kazimierza podpisany w obozie pod Przedborzem 15 IX 1655 roku transumujący 2 dokumenty:  

a) przywilej Władysława IV nadany w Warszawie 1 sierpnia 1636 roku, zezwalający "Żydom miasta Przedborza [...] przez ogień ze wszystkim domostwem swym zniesionych [...] aby mogli domy swe na tymże miejscu, gdzie pierwej mieli, tak na gruncie miejskim, jak gruncie zamkowym, budować, także bóżnicę i kierków na swym miejscu , handle wszelkie odprawować, pożywienie wszelakie kupować, rzeź wszelakie bydła bić i przedawać na starym miejscu, gorzałkę palić i szynkować i wszelkich praw swych, wolności i zwyczajów dawnych zażywać i podatki, jako przed tym dawali, tak i teraz nie mniej ani więcej dawać będą powinni",  

b) zezwolenie lustratorów królewskich, którzy w 1655 roku przeprowadzili "lustracyją osady żydowskiej w Przedborzu" (liczyła ona wówczas 10 domów, wraz z bóżnicą, 6 komorników i trzech rzeźników wywodzących się z rodzin gospodarzy i komorników), wydane Żydom "po zgorzałych domach ich na gruncie miejskim, jak i zamkowym budować się i wszelkie handle odprawować". 

2. Przywilej Michała Korybuta Wiśniowieckiego nadany w Krakowie 25 XI 1669 roku potwierdzający przywileje Władysława IV z 1 VIII 1636 r. i Jana II Kazimierza z 15 IX 1655 roku oraz zalecenia lustratorów "osady żydowskiej" w Przedborzu z 11 IV 1663 r. (liczyła ona wówczas "cztery osiadłe domy żydowskie [...] bo drugie spustoszone" oraz gospodarstwa trzech rzeźników). 

         Za: Maury Horn, "Regestry dokumentów i ekscerpty z metryki koronnej do historii Żydów w Polsce, 1697-1795", tom I , "Czasy saskie (1697-1763)  Wrocław 1984, str.8.

Treść dokumentu w wersji drukowanej z "Dekanat konecki" autorstwa księdza Jana Wiśniewskiego  znajduje się TUTAJ